بسازوبفروش‌ها در تهران براي فرار از سه چالش در بازار زمين –قيمت بالا، خريد نقدي و كمبود زمين باير – با حيف و ميل كردن آپارتمان‌هاي موجود در شهر به تخريب ساختمان‌هاي با عمر پايين و قابل‌استفاده رو آورده‌اند. براساس گزارش مشترك شهرداري‌تهران و مركز آمار، در سال۹۱ نزديك به ۶۹ هزار واحدمسكوني –حدود ۱۵ هزار ساختمان يا مجتمع مسكوني- در مناطق ۲۲گانه تهران تخريب شده و به جاي آنها ۲۵۳ هزار واحد جديد احداث شده‌است كه از اين ۶۹ هزار واحد فقط ۹ هزار واحد واقعا فرسوده بودند و مابقي، آپارتمان‌هاي قابل‌استفاده و ميانسال به حساب مي‌آمدند.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) قيمت بالا، فروش نقدي و كمبود قطعه در بازار زمين‌هاي باير شهر تهران باعث شده بسازوبفروش‌ها براي دورزدن اين سه مانع، «زمين» را كلا از خريد‌ سالانه‌شان حذف كنند و براي ساخت‌وساز به تخريب «ساختمان‌هاي موجود» در شهر رو بياورند.
تا پيش‌ازاين، مجوز تخريب فقط به آپارتمان‌هاي قديمي و فرسوده، آن هم در صورت تاييد فرسودگي ساختمان، داده مي‌شد؛ اما در حال‌حاضر شهرداري‌تهران برحسب درخواست مالكان بناهاي مسكوني نه‌چندان سالخورده، بلافاصله اجازه درهم‌كوبيدن ساختمان را صادر مي‌كند. هم‌اكنون به خاطر نفع مشترك مالكان و بسازوبفروش‌ها در تخريب، سهم زمين‌‌باير –زمين خام آماده ساخت- در تامين محل‌ ساخت‌وساز به حدود ۴درصد افت كرده است. طبق يك آمار رسمي، سال گذشته در تهران ۹۶ درصد پروانه‌هاي ساختماني برروي ساختمان‌هاي درحال استفاده، صادر شده به اين صورت كه سازنده به ازاي تخريب يك واحدمسكوني، ۴ واحد نوساز احداث كرده است و واحدهاي جديد به نسبت ۶۰درصد براي مالك بنا و ۴۰درصد براي سازنده تقسيم شده‌ است. براساس گزارش مشترك شهرداري‌تهران و مركز آمار، در سال۹۱ نزديك به ۶۹ هزار واحدمسكوني –حدود ۱۵ هزار ساختمان يا مجتمع مسكوني- در مناطق ۲۲گانه تهران تخريب شده و به جاي آنها ۲۵۳ هزار واحد جديد احداث شده است كه از اين ۶۹هزار واحد فقط۹هزار واحد مسكوني واقعا فرسوده بودند و مابقي، آپارتمان‌هاي قابل استفاده و ميانسال به حساب مي‌آمدند. به اين ترتيب ۲۷درصد از ساخت‌وساز‌هاي جديد در پايتخت در هر سال را نمي‌توان به پاي عرضه‌جديد گذاشت، بلكه اين ميزان، جبران واحدهاي از دست‌رفته مي‌شود.
گزارش مركز آمار درباره سهم ناچيز «زمين‌باير» در ساخت‌وسازهاي شهر تهران حاكي است: زمين‌باير به لحاظ مساحت، حداكثر ۱۹درصد از عرصه ساخت‌وسازهاي جديد طي سال۹۱ را پوشش داده، طوري كه ۸۱درصد از مساحت عرصه ساختمان‌هاي جديد از محل تخريب ساختمان‌‌هاي فعلي تامين شده است.
كلنگي ۱۵۷درصد متورم شد
مهاجرت بسازوبفروش‌‌‌ها از بازار زمين به بازار ساختمان‌هاي قابل‌تخريب، اگر‌چه براي رهايي از تورم‌ قيمت زمين بوده اما رونق بي‌اندازه بازار تخريب، قيمت اين ساختمان‌ها را تا دو برابر ميانگين قيمت مسكن در تهران افزايش داده است.
مركز آمار متوسط قيمت ساختمان كلنگي را مترمربعي ۵ ميليون و ۶۰۰ هزار تومان اعلام كرده كه در مقايسه با قيمت ۳ ميليون توماني آپارتمان مسكوني معمولي، قابل‌توجه است. اين مركز نرخ رشد قيمت ساختمان‌‌هاي كلنگي در تهران در پايان سال گذشته نسبت به پايان سال۹۰ را ۱۵۷ درصد اعلام كرده است.
با اين حال معافيت بسازوبفروش‌ها از پرداخت نقدي در بازار جايگزين زمين، هزينه نهايي ساخت‌وساز را تاحدودي تعديل مي‌كند. در ساخت‌وسازهايي كه زمين از طريق تخريب ساختمان‌موجود تامين مي‌شود، سازنده، معادل ارزش زمين با مالكان آن مشاركت مي‌كند و در ابتداي پروژه‌ مجبور نيست هزينه آن را بپردازد.
بسازوبفروش‌ها براي آنكه سهمي براي شركاي خود در ساخت‌وساز درنظر بگيرند و بتوانند ۶۰درصد واحدهاي احداثي را به مالك ساختمان تخريبي تحويل دهند به ناچار ارتفاع ساختمان‌هاي جديد را افزايش داده‌اند. در سال گذشته ۹۳ درصد پروانه‌ها در تهران براي ساختمان‌هاي بيش‌از ۵طبقه صادر شده است.